Paylaş |
|
Tweet |
İlk bir aylık yarıyıldaki yırtıklara akut anal fissür , daha uzun süreli ve meme yapmış yırtıklara da kronik anal fissür denir.
Anal fissür; makat çıkışındaki mukozanın; genellikle arka kenardan çatlaması veya yırtılmasıdır. İlk bir aylık yarıyıldaki yırtıklara akut anal fissür , daha uzun süreli ve meme yapmış yırtıklara da kronik anal fissür denir.
Anal fissürün başlıca nedenleri kabızlık, doğum eylemi veya doğumdan sonraki ilk bir iki günde tuvalete çıkışın ertelenmesi veya önemsememeyidir . Değişik nedenler arasında; proktit, regional enterit veya ülseratif kolit gibi enflamatuar barsak hastalıkları da sayılabilir . Ağrıya karşı son derece duyarlı olan anal bölgedeki rastgele bir ufacık çatlak az-çok ağrıya; o da anal adalelerde spazma, yorulma ağrıdene, kan dolaşımında bozulmaya, başka bir deyişle iskemiye yol açar. İskemi halinde ağrı daha da çoğalır ve yara beslenmesi bozulur, iyileşme gecikir hatta kötüleşir.
Medikal olarak iyileştirilmiş pek çok fissür nükseder . Bunun sebebi, anal kanalı saran ve destek veren eksternal adale demetlerinin, kuyruk sokumu tarafında sık olarak doğuştan cılız yaratılmış olmasıdır.
Anal fissürün başlıca bulguları, dışkılama anında ve özellikle sonrasında oluşan şiddetli anal ağrı ve ve özellikle akut fissürlerde tuvalet kağıdına bulaşan kan ve bazen de anal kaşıntı olur. Vaka 20-30 gün devam ederse, yara önünde basura eş, hipertrofik papilla veya web denilen bekçi bir meme oluşur; yara daha da derinleşir, ağrı ve kaşıntı çoğalır; başka bir deyişle artık KRONİK ANAL FİSSÜR BÜYÜR. Ağrılar özellikle dışkılamadan sonra çoğalır ve saatlerce, hatta gün boyu sürer, dayanılmaz olur. Kanama enderdir ve kağıda bulaşır stildedir; hemoroidlerdeki gibi püskürür stilde değildir. İyice kronikleşmiş fissürlerde bazen iltihabi veya pis kokulu sarı akıntı da olabilir. Bunun nedeni, fissür yarasının derinleşmesi veya bekçi memeyi alttan delerek, bir perianal fistül oluşturmasıdır.
En iyi temkin kabızlıktan korunmaktır. Bayanlardaki anal fissür, genellikle doğum travması veya doğumdan sonraki ilk günlerde oluşan kabızlıkla alakalı olduğuna göre, bu bireylere doğum eylemi başlar başlamaz hijyenik lavman yapılmalı. Bebeğin çıkışında perine ve özellikle makat korunmalı. Doğumdan sonraki ilk 3 gün yumuşatıcı krem ve Libalax veya Gliserin eşi fitillerle fissür yaradılışı önlenmeli. Anal fissür bir biçimde oluşmuşsa krem ve fitillere 7-10 gün devam edilmeli, ılık su oturma banyosu yapılmalı, ağrı varsa ağrı kesiciler verilmeli ve bol meyve, sebze tüketimi ile kabızlık önlenmeli.
Akut fissürlerde medikal rehabilitasyonun zafer uğru, sıkı bir uygulama ile %80’dir. Ancak fissür kronikleşmiş ise, başka bir deyişle yara derin ve tabanı çok sert ve bekçi meme gelişmiş ise ve fissür memenin altına ilerleyerek cilt doğrultusunda delmiş ve fistül yapmışsa, bu cins tıbbi rehabilitasyon % 50 zafersiz kalacaktır .
Tıbbi rehabilitasyonlarda zafersizliğin nedeni de yanlış ilaçlar ve yanlış perhizdir. Kronikleşmiş anal fissürde rehabilitasyon; tıbbi veya cerrahi yolla anal spazmın giderilmesi esasından katlanır. Tıbbi rehabilitasyon ile geçici gevşeme sağlansa da, kalıcı ve kesin rehabilitasyon cerrahi müdahale ile sağlanır. Ancak akut yarıyılda evvel tıbbi rehabilitasyon denenmelidir.
Hekimlikte şahsi bilgi, hüner ve deneyimin çok zorunlu olduğu mevzulardan biri; anal fissür, fistül ve hemoroidlerdir. Zira makat anatomisi ve anal işlevler son derece alıngan mekanizmalar üzerine kurulur. Misalin, cerrahi teşebbüslerde anal mukozadan ve mukozal örtünün damarsal yastık ve valv görevi yapan dokudan azıcık fazla alındığı takdirde İnkontinens, başka bir deyişle firariler ve iyileşme meseleleri olabilir. Hastaların en çok korktuğu husus, işlem yüzündan olabilecek gaita firariyi ve ağrıdır.
İdealize edilmiş enstruman ve deneyimli hekim eli ile, ağrısız veya minimal bir ağrı ile, hem de yerel anestezi ile, gayet tesirli ve galibiyetli ” LİS başka bir deyişle Subkütan Lateral İnternal Sfinkterotomi” yapılabilir. Dış, başka bir deyişle eksternal sfinktere asla dokunulmaz. Gerekirse büyük bekçi memeler de alınır. Ufak memeleri almamalı, yoksa teşebbüs sonrası ağrı olabilir. Bekçi memeler yerinde kalırsa zamanla ufak, yumuşak ten sarkıntılarına dönüşür, hiç bir mesele teşkil etmezler. Büyük bekçi memeler ise hijyenik meselelere yol kalemtıraşı için alınmaları daha uygun olur.
İşlem için rastgele bir ön hazırlık veya sonrası yarıyılda, 1 saatten daha fazla istirahati gerektirmez; yeme içmeye ara verilmez.
Poliklinik koşullarında, başka bir deyişle sağlık kurumu uyuyuşu ve narkoz gerekmeden yapılabilen bu ufak , fakat çağdaş rehabilitasyon usulü ile; hasta hemen rahatlar ve fissür yarası da 1 hafta içinde suskunca kaybolur gider. Dikiş gerekmez, kanama olmaz, firari, nedbe veya çekinti olmaz. Ancak acemi ellerde ender de olsa, eksternal sfinkterin de kesilmesine bağlı olarak gaz veya gaita firariyi gelişebilir.
Ağrı kesicilerinizi, melhemlerinizi ve ılık su oturma banyolarınızı umursamama etmeyiniz; ağrı çoğalışı, iyileşmeyi geciktirir.Müdahaleden 12-18 saat sonra tamponu çıkarıp, 15 dk vakit ile ılık suya oturunuz ve ardından, varsa tuvalet gereksiniminizi gideriniz; ardından melhemleri parmağınızla makatın içine ve dışına, masaj yaparak sürünüz. Ilık suya oturma banyolarına ve kremlere sabah akşam, 1 hafta devam ediniz, pansuman veya gazlı bez uygulamanıza gerek yoktur. Bir hafta sonunda dilatasyon için, olasıysa hakimiyete gidiniz.Baharat hariç , her cins ve özellikle posalı ve sulu besin alınız. İyileşme bitirildikten sonra bol posalı besini çoğaldırarak ömür boyu kabızlıktan sakınınız ve hemoroidlerde olduğu gibi altın kaidelere uyunuz.Müshil almayınız ve ishal olmayınız, değilse iyileşme gecikir.
Bu pratik ama çağdaş rehabilitasyon usulü ile ağrılarınız çok büyük ihtimalle aynı gün geçer; fissürünüz de bir haftada iyileşir. Kaidelere uymazsanız iyileşme gecikebilir veya zafer azıcık düşük olur.
Makat ve rektum kanserleri, baştan kanser olarak başlar; hemoroid veya fissürler kansere dönüşmez. Ancak kanser ve değişik hastalıklarla karıştırılabilir. Bazen gerçek hastalık kanserdir; ancak kanser ve değişik hastalık bulguları hemoroid veya fissüre benzediği için hasta veya hekim savsak davranır; teşhiste gecikme ve yanılmalara neden olur. Bu arada, teorik olarak uzun seneler boyu akan yaraların habisleşebileceğini de tamamen göz arkasını etmemek gerekir.