Hemoroid hemoroit

Makat cildindeki yırtığa anal fissür veya çatlak denir. Bu çatlağın boyu oldukça minik 5-10 mm arasında olmasına karşın makat bölgesinin ağrı duyusunun fazla olmasından dolayı şahsı çok rahatsız eder.

Genellikle genç ve orta yaştaki bireylerde görülür.

Makatta kanama, ağrı ve şişlik yapan hastalıklar arasında en fazla görülen hemoroid ile sıklıkla karıştırılır. Ancak şikâyetleri eş bu iki hastalığın rehabilitasyonları değişiktir.

Çatlağın nedeni nedir?

Genellikle kabızlık sonrası katılaşan dışkı, çok ince olan makat cildinde dışkılama esnasında yırtılmaya neden olur. Kabızlık, dolayısıyla katı-sert dışkı devam ettikçe her dışkılamada yırtılma tekerrür eder, yırtık iyileşme fırsatı bulamaz. Dışkılama esnasında makat açılırken çatlağın da açılması şiddetli ağrıya neden olur. Bu ağrıdan çekinen hastalar dışkılama yapmak istemez. Bu gidişat içerde bekleyen dışkının daha da katılaşmasına yol açar. Sonunda çıkan dışkı daha da sert ve yarayı çatlağı daha çok tahriş eder hale kazanç. Bu bir kısır döngü halinde devam eder.

Belirtileri nelerdir?

Dışkılama esnasında ağrı bu ağrı tuvaletten sonra da devam eder, az ölçüde kanama ve kabızlık, bazen ele gelen minik şişlik temel bulgulardır. Ayrıca kaşıntı, otururken sızlama olabilir.

Çatlak olduğu nasıl anlaşılır?

Yalnızca alakalı uzman doktorun çatlağı görmesi teşhis için yeterlidir. Rastgele bir muayeneye gereksinim yoktur.

Şikâyetlerimin nedeni başka bir hastalık olamaz mı?

Hastanın şikâyetleri ile tetkik belirtileri anlaşıyorsa başka bir hastalık düşünülmez. Ama çatlağın görünümü, çok rakamda çatlak olması, başka hastalıkları düşündürecek değişik şikâyetler olması ek araştırmayı gerektirir.

Çatlağın rehabilitasyonu nasıldır?

Rehabilitasyonun temeli, kabızlığı düzenlemek ve çatlağın iyileşmesine zemin hazırlamaktır. Bunun için dışkı yumuşatıcılar ve ağrı kesici merhemler kullanılır. Sıcak su torbasına oturmak da çok yararlıdır; hem ağrıyı keser hem de yara iyileşmesi için makat bölgesine kan akımını artırır. Beslenmenin bol posalı olması da bol meyve sebze, kepekli ekmek, bol su, kuru kayısı, kuru incir vd kabızlığı gidermek için önerilir.

Yeni başlamış bir aydan yeni ve görüntüsü iyileşme umudu veren çatlaklar ilaç rehabilitasyonu ile büyük oranda düzelirler.  Ancak ilaçlarla düzelmeyen veya artık kronikleşmiş çatlaklar operasyon ile rehabilitasyon edilirler.

Çatlağın operasyonu nasıldır?

Anal fissür operasyonu, ağrı nedeniyle kesintisiz kasılan ve bu surattan makat bölgesine kan akımının eksilmesine yol açan adale grubundan bir ölçü kesilerek kan akımının artırılması operasyonudur. Çoğu kere çatlağın kendisine bir harekât uygulanmaz. Ama çatlağın ucunda ele gelen şişlik fazlaysa yada yara iyileşmesini süratlendirmek gerekiyorsa çatlak çıkarılabilir.

Operasyon oldukça kısa 5-15 dk ve zafer kaderi çok yüksek bir operasyondur. Bu operasyon yerel anestezi ile olabileceği gibi belden uyuşturma veya biçiminde de yapılabilir. Ancak işlemin kısa süreli olması, evham, utanma hissi gibi nedenlerle genel anesteziyle olması seçim edilir.

Operasyonun yan tesiri var mıdır?

Adale kesilmesine bağlı olarak seyrek gaz kaçırma şikâyeti olabilir.  

Operasyon sonrası ne kadar vakitte sıradan yaşama dönülür?

Bu operasyon sonrası genellikle aynı gün hastalar evine gidebilir. İlk dışkılama esnasında az ölçüde kanama ve ağrı olabilir; sonrakilerde bu şikâyetler de kaybolur. Ertesi günü sıradan yaşama dönülür. Oturma esnasında ağrı olursa sıcak su lastiği üzerine oturmak yeterlidir.

Ameliyattan sonra çatlak tekerrür eder mi?

Çatlak operasyonunun galibiyeti çok yüksektir ve tekerrürü pek görülmez. Ancak hastanın da operasyon sonrası kabız olmaması ve yara iyileşmesini sağlayıcı ihtiyatları uygulaması gerekir.

Ameliyattan başka rehabilitasyon usulü var mıdır?

Yeni akut çatlakların operasyon haricinde de bir kısım harekâtlarla iyileştirilmesi olasıdır Nitrik oksit, kalsiyum kanal blokörleri, botilyum zehirli maddeyi gibi. Operasyonsuz usuller arasında BOTOKS olarak öğrenilen botilyum zehirli maddeyi enjeksiyonu, neticeleri pozitif olan, uygun hastalar için bereketli bir usuldür. Ancak bu usullerle zafer operasyona göre azıcık daha düşüktür ve yineleme olasılığı vardır.

Op.Dr.Alaattin Öztürk
Genel Cerrahi Uzmanı
Sema Sağlık Kurumu / Maltepe / İstanbul