Çalışanların Derdi Mide Hastalıkları

Sıcak kanlı hayvanların bağırsağında milyarlarca eşerişia kutu bakterisi bulunur. Bunların büyük çoğunluğu hasarsız bakteriler iken, bazı suşlar insanlarda hastalık yapar. EHEC bunlardan bkocaman olup insanlarda ağır hastalık yapar .

EHEC, Entero Hemorajik Eşerişia Kutu,sözcüklerin baş harflerinden yararalanılarak üretilmiş bir kısaltmadır. Son salgında rol alan suşu E. coli O104:H4 ‘dür. Mayıs ayında başlayan ve hali hazırda devam eden son Almanya salgını sebebiyle aktüellik kazandı. Etmen bazı basın uzuvlarında virüs olarak adlandırılmış ise de etmen virüs değil netlikle bir bakteridir

EHEC sıcak kanlıların özellikle de büyük baş ve değişik kesimlik hayvanların bağırsağında bulunan bir bakteri. Hayvanlarda bulunduğu zaman hastalık oluşturmuyor sadece insanlarda kalın bağırsak iltihabına neden oluyor. Kalın bağırsakları yakalaması sebebiyle şahısta dizanteriye benzeyen bir tablo ile, başka bir deyişle yüksek ateş, karında kramplar ve ağrı, kanlı ishal ve bazen kusma ile izleyen bir hastalık yapıyor.

Bakteriden salgılanan zehir zehirli madde güçlü bir kırmızı kan hücresi alyuvar ayrılıcıhemolitik. Bu sebeple hastalık gizemsinde sadece bağırsak iltihabı ve kanaması olmuyor aynı zamanda bakterinin salgıladığı zehirli madde kana karışarak kırmızı hücrelerde tahribe neden oluyor ve kan yıkımhemoliz mahsulleri böbreklerden atılıyor. Bazı hastalarda kan tahribi çok ağır izliyor ve yıkım mahsullerinin aşırılığı sebebiyle böbreklerde yetmezliğe ve arttan da kanda üre seviyesinin yükselmesi üremiye gidişatı ortaya çıkıyor. Tıpta Hemolitik Üremik Sendrome HUS denilen bu gidişatın büyümesi halinde hastanın hayatını kaybetme riski çoğalıyor.

DSÖ Avrupa Bölge Büroyu’nin bildirdiğine gore Sekiz Haziran 2011 itibarı ile Kuzey Almanya merkezli son salgında Toplam 2909 EHEC enfeksiyonu görülmüş bunun 760’ında Hemolitik Üremik Sendrome HUS gelişmiş ve bunlardanda 19’u can vermiştir. Geriye kalan 2149 EHEC hadisesinden ise 8’i hayatını kaybetmiştir. Böylece Kuzey Almanya merkezli son salgında toplam vefat rakamı 27 dir. Hastalık genellikle çocuklarda ve yaşlı hastalarda ağır karmaşıklıklı izliyor. Son salgın daha çok 18 yaş üstünü ve bayanları tutmuştur.

Enfeksiyonun kuluçka süresi başka bir deyişle bakteriyi aldıktan sonra belirtilerin görülmesi için geçen vasati zaman 3-5 gün kadardır.Ağır muayenehane tablo büyümeyen hastaların tamamı 10 gün zarfında iyileşir.

Bulaşmada Önceklikle Et Ve Mahsulleri İle Çiğ Süt Rol Oynar Sebze Ve Meyvanın Rolü Çok Düşüktür.

Bakteri bağırsak kökenli olduğu için, insanlara berişme özellikle insan ya da hayvan dışkışı ile berişen yiyeceklerin yenmesi sureti ile oluyor. Bu bağlamda da en riskli besinler et ve et mahsulleri ile çiğ süttür. Özellikle ham etle yapılan besinler ile iyi pişmemiş etlerden yapılan besinler çok risklidir. Ayrıca insan ve hayvan dışkısının gübre olarak kullanıldığı , ham sebze ve meyve ile de berişme söz mevzusu olabilir.

Hastalik Yeni Değil.

Bakterinin 1982 senesinde Amerika’da ve daha sonrada 1996 senesinde Japoya’da salgın yaptığı biliniyor. Başka Bir Deyişle yeni belirlenen bir hastalık değil.

Almanya yetkilileri hastalığın İspanya özelliklede İspanya’dan ithal edilen sebzeler olduğunu açıklamıştır. Bu doğrulanmamıştır. Doğrulanmasının ötesinde sekiz haziran itibari ile 16 ülkede toplam 2909 olay görülmüş olup, bunun 2844’ü Almanya’da sadece 55’i değişik ülkelerde bunlardan da sadece bir tanesi İspanya’dadır. Değişik ülkelerde görülen hadiselerin büyük çoğunluğunda Almanya özellikle Kuzey Almanya ziyareti vardır. Başka Bir Deyişle temel merkez Kuzey Almanya iken, Alman makamları İspanyayı yargılaması ve vakayı sanki bir haksız rekabet unsuru olarak kullanması düşündürücüdür.

Korunma İhtiyatları

-Hastalığa tutulanlar, başka bir deyişle karın ağrısı ve kanlı ishali olanlar, gecikmeden sağlık kurumuların intaniye muayenehanelerine başvurmalı, netlikle kendiliğindene rehabilitasyon usullerine başvurmamalı, özellikle antibiyotik ve ishal kesici ilaçlar kullanılmamalıdır. Bu ilaçlar hastalığın ağırlaşmasına neden olmaktadır.

-Ham et ve mahsulleri ile yapılan gıdalardan uzak durulmalıdır. Bakteri 70 derecenin üzerindeki sıcaklıkta imha olmaktadır. Bu sebeple de özellikle et ve et mahsulleri, özellikle kıymadan hazırlanan köfte cinsi besinler iyi pişirilmeli ve köfte çiğburger ve beneri besinleri pişirme sırasında en ortadaki kısımda sıcaklık 72 deredeyi geçmeldir. Bu sebeple de fastfoot cinsi beslenme yerlerinde çalışan personelin, el pakliği ve et mahsullerini iyi pişirmesi çok ehemmiyetlidir.

– Tuvalet kullandıktan sonra eller çok dikkatlice yıkanmalı ve gıda hazırlamadan evvel eller kesinlikle bir kere daha yıkanmaldır.

-Ham çiğ süt harcanmamalı ve cadde satıcılarından alınan sütler iyici kaynatılmadan kullanılmamaldır.

-Kaynağı belli olmayan sulama suyu olarak lekeli sular, gübre olarak çiğ hayvan veya insan dışkısı kulanılan sebze meyve harcanmamaları. Ham harcanan sebze ve meyvalar çok iyi yıkanmalıdır.

– EHEC’den korunmada DS֒nün beş altın kural olarak isimlerdirdiği, 1 el pakliği, 2 tehlikesiz kaynaklardan yiyecek malzemesi alma ve tehlikesiz su kullanma , 3 besinlerin buzdolabinda gizlemesi 4 İyi pişirme, 5 pişmiş ve ham yiyeceklerin bkocamanbkocaman ile temas etmemesi ve 5enelde yiyecek sıhhati özelde ise EHEC’deri korunma için bırakılmaz ihtiyatlardır.

Prof.Dr.Recep Akdur

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ulus Sıhhati Anabilim Dalı Başkanı