Boğmaca Pertussıs

Botulinum zehirli maddeleri zehirleri, spor oluşturan Clostridium botulinum ve öbür iki Clostridium cinsleri tarafından üretilen ve asaplar üzerine tesir gösteren bir grup zehirli maddeye verilen addır. Bu zehirli maddeler A-G tipleri bilinen en güçlü asap zehirli maddeleridir, ancak ilginç olarak felçle ilgili olabilecek bazı vaziyetlerde şaşılık, gözyaşı yokluğu, tetanus, breyin adaleyi felci gibi ve kozmetik emelle buruşuklukların giderilmesinde kullanılmaktadır. Bakteriye ait sporlar havasız civarlarda da zehirli madde üretebilmektedirler. Endüstriyel emelle kurulan kuruluşlarda çok fazla ölçülerde zehirli madde basitlikle üretilebilir. Biyolojik bir hücum olmaksızın natürel yolarda alana gelen botulinum zehirlenmesinin botulizm üç tipi bulunmaktadır: besin kaynaklı, yenidoğan ve yara botulizmi. Botulinum; aerosol biçiminde hava yoluyla, gıdalarla veya sulara katılarak hücum emelli kullanılabilir. Zehirli Madde solunduğunda, gıdalarla alana gelen botulizme benzer şikâyetler alana gelir ancak felç benzeri belirtilerin gelişmesi daha geç olabilir ve solunan zehirli maddenin ölçüsüne bağlı olarak farklı belirtiler de gözlenebilir.

Belirti ve Bulgular

Genellikle kranial asaplarda kısmi felçlerle başlar ptozis, bulanık görme, çift görme, ağız kuruluğu, yutma güçlüğü, konuşma güçlüğü gibi. Daha sonra gelişen simetrik ve yukarıyadan alt gelişen gevşek felçler ve genel güçsüzlük hali, solunum yetmezliğine ilerler. Belirti ve bulgular, zehirli maddenin solunmasından 12-36 saat sonra başlar, ancak solunan ölçü çok az ölçüde ise şikayetlerin başlaması 3-5 gnam sürebilir.

Tanı

Tanı temel olarak şikayetlerin araştırılması ve tetkik ile konur. Bir bölgede birden fazla bireyde aynı anda gevşek felçler gözleniyorsa biyolojik hücumdan şüphelenilmelidir. Bireylerin serumlarında yapılacak laboratuvar tahlili ile mouse nötrolizasyon tanı doğrulanabilir. Tanıda kullanılabilecek öbür laboratuvar testleri: etrafsal materyallerde ELISA veya ECL testi, etrafsal misallerde bakteriyel Deoksirübo Nükleik Asit varlığını incelemek için PCR testi veya asap mesajımı hakimiyeti için EMG testi.

Rehabilitasyon

Erken yarıyılda hastaya trivalan antitoksin veya heptavalan antitoksin verilmesi, solunum yetmezliği gelişmesini önleyebilir veya hafifletebilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir. Solunum yetmezliği gelişenlerde entübasyon ve solunum takviyeyi gerekir. Bazı olaylarda trakeostomi gerekebilir.

Korunma

Botulinum zehirli maddesine maruz kalma tehlikeyi yüksek olan bireyler için pentavalan toksoid aşı tip A, B, C, D ve E mevcuttur. Yapılan 3 doz aşının gözeticiliği maymunlarda %100 dür. İnsandan insana geçiş söz mevzusu değildir.

İzolasyon ve Dekontaminasyon

Sağlık personeli için standart usuller uygulanır. Zehirli Madde ciltte faal değildir ve hastaların solunum yolu ile dışarı attıkları zehirli madde hasarlı değildir. Sabun ve su ile dekontaminasyon sağlanır. Zehirli Madde, havada 12 saatte tesirsiz hale gelir. Botulinum zehirli maddeyi, güneş ışığında 1-3 saatte inaktive olur. Ayrıca ısı 80 derecede 30 dakika ve 100 derecede birkaç dakika ve klorlu su ile 3mg/Litre klor kapsayan su ile 20 dakikada zehirli maddenin %99.7 den aşırısı inaktive olur inaktive edilebilir. Ancak zehirli madde ambar sularında ve depolanmış gıdalarda haftalarca tesirini kaybetmeden kalabilir.

Kaynak: Dr. RT