Tümör Tedavisinde Yeni Yöntenler…

Yaygın görülmesi sebebiyle kanserin bir `kader` olduğu kusuru kabul görüyor. Oysa kanser bir kader değil! Üstelik erken tutulduğunda rehabilitasyon olma olasılığı giderek çoğalıyor!

Dünyada 25 milyon insan kanserle yaşıyor ve her sene takribî 10 milyon şahıs kansere yakalanıyor. Ancak bu hakikatin yanı gizeme tıp alanında yaşanan büyümeler, umutlarımızı her geçen gün daha da yeşermesini sağlıyor. Her sene milyonlarca insan kanserin üstesinden gelerek yaşama daha da sıkı sarılıyor.

Dünya Kanser Haftası sebebiyle Acıbadem Sağlık Grubu’nun uzman hekimleriyle kanserde erken tanının ehemmiyetini ve rehabilitasyon yöntemlerini sorduk…

Meme Kanseri

Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cihan Uras meme kanserinin kadınlar arasında en sık görülen kanser cinsi olduğunu dikkat topluyor. Yaşa göre değişmekle birlikte her 100 bin kadından 100-150’si bu hastalıkla tanışıyor. Bu kadar sık tesadüfülmesine karşın, erken tutulduğunda rehabilitasyon başarısı giderek çoğalıyor. Bu sebeple zamanında ve hekim hakimiyetinde lüzumlu tarama yöntemlerine başvurulması çok ehemmiyetli.

Erken Tanı İçin…

• Kendiliğindene Tetkik:

20 yaş üzerindeki her kadın, memelerini ayna önünde ayda bir defa tetkik etmeli. Bu tetkiki adet başlangıcından 5-7 gün sonra, başka bir deyişle hormon tesirinin en az olduğu yarıyılda yapmalı. Şayet meme dokusunda veya başında bir farklılık fark ederse, hemen bu mevzuda uzmanlaşmış bir hekime başvurmalı.

• Mamografik Tarama:

Mamografi birçok hastadaki meme urunu daha belirtiler ortaya çıkmadan veya elle fark edilmeden saptayabiliyor. Ayrıca memedeki ufak kireçlenme kümelerini de gösterebiliyor. Mikrokalsifikasyon denilen bu kireçlenmelerin çoğu iyi mizaçlı olsalar da, kanserin erken habercisi olabiliyor. Üstelik mamografi muayenesinde artık çok düşük seviyede ışınım kullanılıyor. Bu sebeple her kadın tehlike etkenine sahip değilse, mamografi taramasına 40 yaşında başlamalı. Biltihapçı veya ikinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü varlığı gibi tehlike etkenine sahip olanlar ise ilk mamografi taramalarını 35 yaşında yaptırmalı.

• Hekim Tetkiki:

Özellikle 40 yaş ve üzerindeki kadınların senede bir defa hekimine başvurup meme tetkiki yaptırması gerekiyor.

Ultrason bir tarama yöntemi değildir!

Millet arasında ultrasonun ‘tarama’ yöntemi olduğuna dair yanlış bir kanı var. kadınlar, sadece mamografi yaptırarak hastalığın teşhis edilebileceğini düşünüyorlar. Oysa, ultrason bir tarama yöntemi değil, mamografiye ek olarak kullanılan bir araştırma yöntemi.

Rahim Ağzı Kanseri

Tüm dünyada her sene 240 bin kadın rahim ağzı kanseri suratından yaşamını yitiriyor. Ülkemizde ise rahim ağzı kanserinin görülme sıklığı 100 binde 13 – 14 gibi düşük oranda izliyor. Ancak Dünya Sağlık Teşkilatı’ne göre; 2020 yılında, Türkiye’de dahil, büyümekte olan ülkelerde rahim ağzı kanserlerinde yüzde 40’lık bir çoğalış olacak. Bu öngörüye mazeret olarak; seksüel yaşama giderek daha erken yaşta başlanması ve çok eşliliğe doğru meylin çoğalması gösteriliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı jinekolojik Onkoloji Prof. Dr. Fuat Demirkıran, rahim ağzı kanserine cinsel temasla berişen Human Papilloma Virüsü’nün neden olduğunu belirterek, “HPV enfeksiyonu tek başına rahim ağzı kanseri yapmıyor ama bu virüs yoksa rahim ağzı kanseri de oluşmuyor. Bu virüsle enfekte olmuş hastada genetik yatkınlık, sigara veya öbür tehlike etmenleri varsa, kanser büyüme tehlikeyi yükseliyor” diyor.

Rahim ağzı kanseri jinekolojik urlar arasında sağlıklı kadınlarda yapılan kumpaslı tarama ile önlenebilen tek kanser cinsi. Zira, rahim ağzındaki hücresel başkalaşımların kansere dönüşmesi genellikle 10 – 15 seneyi buluyor. Bu da kumpaslı olarak yapılan Pap Smear Testi ile rahim ağzındaki hücresel başkalaşımların tespit edilmesini sağlıyor. Bu hücrelerin kanserleşmeden rehabilitasyon edilmesi sayesinde de bütün iyileşme olası olabiliyor. Pap Smear Testi sayesinde 1940’lı senelerden günümüze baktığımızda rahim ağzı kanserinin görülme sıklığının yüzde 80 – 85 oranında eksildiği belirtiliyor.

Önlemek Ve Erken Tanı İçin…

• PAP SMEAR TESTİ: PAP Smear tarama testinin iki emeli var: Biltihapçısı kanser lideri hücresel başkalaşımları tespit etmek. Bu sayede, rahim ağzındaki hücre metamorfozlarının olduğu bölge cerrahi müdahale ile alınıyor ve hastalık kansere dönüşmeden önlenmiş oluyor. İkincisi ise rahim ağzı kanseri oluşmuşsa, hastalığı erken aşamada tespit edip, hastalığın rehabilitasyon edilebilmesini sağlamak. Pap Smear Testi seksüel yaşama 20 yaşından sonra başlanmışsa hemen, 18 yaşından evvel başlanmışsa ilişkiye girdikten 3 sene sonra yaptırılmalı. Her sene kumpaslı olarak yapılmalı ve 3 testten olumsuz netice alınırsa, takip eden senelerde testin 1.5 – 2 senede bir tekerrür edilmesi yeterli geliyor.

• Human Papilloma Virüsü aşısı: Human Papilloma Virüsü’nün yol açtığı enfeksiyonlarını, bu sayede de rahim ağzı kanserinin yüzde 75 – 80’ini aşı ile önlemek olası. Tüm aşılarda olduğu gibi HPV aşısının da hastalığa tutulmadan evvel yapılması gerekiyor. Aşı 3 doz olarak uygulanıyor. Aşının maksimum fayda sağlayabilmesi için seksüel yaşam başlamadan evvel yapılması gerekiyor. Ancak önerilen yaş aralığı 12 – 13 olsa da, tüm dünyada cinsel yaşama bakılmaksızın 12 – 26 yaş grubuna uygulanıyor. Ancak rahim ağzı kanseri aşısı yaptıran kadınların kumpaslı Pap Smear testini yaptırmaya devam etmesi koşul, zira aşılar başta tip 16 ve 18 olmak üzere 4-5 tipe karşı koruma sağlamaktadır. Öbür tipler ile ilişkili kanserleri önlemek için pap smear hakimiyetleri devam etmelidir.

Sütun Kanseri

Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Faruk Aykan, sütun kalınbağırsak kanserinin, gelişmiş batı ülkelerinde tüm kanserler arasında görülme sıklığı açısından 3. sırada yer aldığını belirtiyor. Her sene dünyada 12-13 milyon, ülkemizde de 7 binden fazla şahıs sütun kanserini tutuluyor. Bu hastaların takribî olarak yarısı da yaşamlarını yitiriyor. Erkek ve kadında denk oranda görülen bu hastalık kolay belirti vermediği için genellikle geç safhalarda tespit ediliyor. Oysa sütun kanseri geç kalındığında ciddi neticeler doğurmasına rağmen tarama testleri ile önlenebilir veya rehabilitasyon edilebilir bir hastalık.

Önlemek Ve Erken Tanı İçin…

Hastalık genellikle poliplerin seneler içinde büyüyerek kansere dönüşmesi ile oluşuyor. Bu sebeple sütun kanseri taramaları iki emelle yapılıyor: Biltihapçısı kalın bağırsakta yer alan polipleri henüz kansere dönüşmeden tespit edip, ortadan kaldırmak. İkincisi ise polipler kansere dönüşmüş ise erken aşamasında, başka bir deyişle başka bir uzva dağılmadan tutup, cerrahi yöntemle ortadan kaldırmak.

• Kolonoskopi: 50 yaşından itibaren kolonoskopi yaptırılması ve bu operasyonun 5 senede bir tekerrür edilmesi gerekiyor. Kolonoskopi, kalın bağırsağın tümünün araştırılmasını sağlayan bir yöntem. Polip tespit edildiği takdirde çıkarılıyor ve araştırılmak üzere patolojiye sevk ediliyor.

• Rektosigmoidoskopi: Sütun kanserinin en sık görüldüğü bölge kalın bağırsağın alt kısmı olduğu için ‘kolonoskopi’ yerine her 5 senede bir ‘rektosigmoidoskopi’ yöntemi de yaptırılabilir. Ancak bu vaziyette rektosigmoidoskopi’ye ek olarak kolonoskopinin her 10 senede bir tekerrür edilmesi öneriliyor. Biltihapçı derece akrabasında sütun kanseri öyküsü olan bireylerin ise kolonoskopi taramasına kanserin en erken görüldüğü yaştan 10 sene evvel başlaması gerekiyor. Misalin ailesinde bu hastalığa 40 yaşını tutulmuşsa, bu vaziyette kolonoskopi taramasına 30 yaşından itibaren başlanmalı.

• Dışkıda saklı kan testi: Yeniden 50 yaşından itibaren, dışkıda görülmeyecek kadar az ölçüdeki kanamanın bazı testlerle tespit etilmesini hedefleyen “dışkıda kan testini” yaptırmalı. Bu test her sene kumpaslı olarak tekerrür edilmeli. Dışkıda kan tespit edildiği takdirde kolonoskopi yinelenir ve ur tespit etilirse biyopsi alınır.