Paylaş |
|
Tweet |
Erkeklerde son zamanlarda görülme tehlikeyi artan hastalıklardan biride Prostat kanseridir. Genellikle erken teşhislerde rehabilitasyon imkânı yüksek olan bu hastalıkta ilk aşamada fazla bulgu olmadığı için kumpaslı aralıklarla muayene yaptırmak gerekir.
Prostat kanseri erkeklerde en sık tanı konulan kanserler arasında ikinci sırada ten kanserinden sonra yer almaktadır. Kanserin yol açtığı vefat sebepleri arasında da prostat kanseri ikinci sıradadır akciğer kanserinden sonra. Ancak bu hastalık yalnızca son zamanlarda cemiyetin dikkatine sürüklemiştir. Prostat kanseri ileri yaştaki erkeklerde çok sık görülür.
Erkeklerin daha uzun yaşaması ve prostata özgü antijen prostate-specific antigen: PSA gibi yeni tespit etme usullerinin uygulanması daha fazla prostat kanseri hadisesinin tanımlanmasını sağlamaktadır. Prostat bezi erkeğin faize sisteminin bir parçasıdır. Gerçek işlevi spermi taşıyan semen için akışkan üretmektir. Prostat kanseri çoğunlukla prostat bezinin dış kısmında ortaya çıkan habis bir urdur. Zamanla prostat içinde yayılabilirse bedenin başka kısımlarına metastaz yayılma görülebilir.
Yaş: Prostat kanseri tehlikeyi elli yaşın üzerindekilerde süratle çoğalmaktadır. Prostat kanseri olaylarının % 80 i 65 yaşın üzerindeki erkeklerdir.Irk: Beyaz ırktan Amerikalılar a göre Afrika orijinli Amerikalılar da prostat kanseri tehlikeyi daha yüksektir.Aile Hikayesi: Prostat kanserine ait aile hikayesi prostat kanseri olan bir baba ya da kardeş hastalık tehlikesini artırır.
Prostat kanseri prostat bezinin dışına yayılmadan evvel hatta yayıldıktan sonra dahi idrarla alakalı ya da başka semptomlara yol açmayabilir. Buna karşılık, 50 yaşın üzerindeki erkeklerde çok sık tesadüfülen selim prostatik hiperplazi prostat bezinde kanser olmayan sihrime, sık idrara çıkma, idrar yapmaya başlarken eforluk sürükleme ve idrar akışında yavaşlamaya neden olur. Prostat kanserinin tespit etilmesinde ve tespit etildikten sonra kanser gelişiminin izlenmesinde, hekim tarafından yapılan rektal muayene ve bir kan testiyle prostata özgü antijen ölçümünden faydalanılabilir. PSA seviyeyi prostat kanseri ihtimalini tanımlar, ancak tek başına PSA seviyeleri ile kesin tanı mevzulamaz. Bunun için prostat bezine biyopsi uygulanması gerekir.
Prostat kanseri olan erkekler için rehabilitasyon tercihinde, kanserin düzeyi ve yaygınlığı; hastanın yaşı; başka tıbbi meselelerin bulunma ihtimali ve rehabilitasyonun kısa ve uzun yarıyıldaki istenmeyen tesirleri dikkate alınmalıdır. Her zaman olduğu gibi rehabilitasyon alternatiflerini hekiminizle beraber dikkatle gözden geçirin.
“İzleyerek Bekleme”: Kanser çoğunlukla yavaş gelişir ve erkeğin hayatında ehemmiyetli meselelere yol açmayabilir. Bu sebeple hemen rehabilitasyon etmemek, zaman zaman seçim edilen bir alternatif olabilir. Uygun olduğunda seçilen öteki rehabilitasyonlar uygulanmalı ve bunların yanı gizeme kanser yakın- dan izlenmelidir. Çok saldırgan bir rehabilitasyon, 75 yaşın üzerindeki erkeklerde önerilmeyebilir ve lüzumlu olmayabilir.“Operasyon”: Radikal postatektomide prostat bezi tamamen alınır. Bezin dışına yayılmamışsa ur bu harekâtla tamamen çıkarılır. Ancak bir kaç ani tehlike ve idrar kaçırma üriner inkontinans ile empotans da dahil, uzun süreli istenmeyen tesirlerin görülme ihtimali söz mevzusudur.”Kemoterapi”: Kanser prostat bezinin dışına yayıldığında ve hormon rehabilitasyonuyla başka rehabilitasyonlar galibiyetsiz olduğunda seçim edilen bir alternatiftir.“Işınım Rehabilitasyonu” : Operasyonun seçeneği olan bu rehabilitasyonda kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınım kullanılır. Bu rehabilitasyon özellikle, urun prostat bezi süresince yayıldığı, ancak hâlâ komşu dokularla hudutlu olduğu gidişatlarda bereket sağlayabilir. Mümkün yan tesirleri, idrar yaparken rahatsızlık hissi, sık idrara çıkma ya da kanamalı ya da kanamasız ishaldir; ancak bunlar birkaç ay sonra kaybolmaktadırlar. Prostat kanseri için ışınım rehabilitasyonu uygulanan erkeklerin çoğunda empotans görülür.“Hormon Rehabilitasyonu” : Erkek cinsiyet hormonlarıyla kanser hücrelerinin yok edilmesi prostat kanserinin gelişmesini yavaşlatır. Bu rehabilitasyonda ya operasyonla testisler alınır ya da ilaç uygulanır. Kanseri iyileştirmez, ancak gelişmesini yavaşlatır ve genellikle kanser, prostat bezinin dışına yayılana kadar uygulanmaz. Rehabilitasyon kızarma, cinsel istek kaybı ve empotansa yol açabilir.
Kaynak: JAMA – Cilt 280 No:11, 1998|