Tiroit Hastalığı Kimlerde Olabilir?

Sekonder amenoreli bayanların üçte birinde hiperprolaktinemi bulunmuştur. Kural olarak siklus bozukluğu olan tam infertil bayanlarda prolaktin serum konsantrasyonu ölçülmelidir.

Fazla prolaktin varlığında hipotalamustan GnRH salınımı eksilir. Buna bağlı olarak FSH, LH sekresyonu bozulur bu da menstrual siklusta kumpassızlığa neden olur. Eksilme genelde LH seviyesindedir ve LH/FSH oranı düşer ve folikül maturasyonu bozulabilir. Östrojenlerin LH beraati üzerinde ovulasyondan hemen evvel yaptıkları pozitif feedback tesirin ortadan kalktığı tespit etilmiştir. Şayet siklus ortası LH piki oluşmazsa ovulasyon gerçekleşmeyebilir.

Sıradan hudutlar içindeki prolaktin seviyeleri yeterli progesteron üretebilen korpus luteumun sıradan gelişimi için zorunludur. Bu hudutlar dışındaki prolaktin seviyeleri luteal noksanlığa neden olur. İnatçı ve ağır hiperprolaktinemi gonadotropin salınımının tamamen yokluğuna ve böylece amenore ve infertiliteye yol açabilir.

Hiperprolaktinemi adrenal bezde androjenlerin birleşim ve sekresyonunu sitümüle eder. Hiperprolaktineminin androjenizasyon fenomenine nedeni de budur.

Hiperprolaktineminin Nedenleri

Prolaktin üreten hücrelerin çoğalması hamilelik, hiperplazi, prolaktinoma; özellikle >50 ng/ml bedellerinde.Laktotropik hücrelerin hipotalamik inhibisyonunda eksilme. Bu vaziyet hipofiz urlarında görülebilir. Prolaktin bozulmuş inhibisyon nedenini çoğalır, misalin; portal damarların kompresyonu.Prolaktin sekresyonunun hipotalamik sitümülasyonunun çoğalması, misalin çoğalmış TRH konsantrasyonuna yol açan primer hipotirozis.Hiperprolaktineminin en sık sebeplerinden biri iatrojeniktir. İlaçlar, genellikle dopamin-antagonistleri, dopaminin laktotropik hücrelerdeki reseptörlerinden ufalamasına neden olur. Haloperidol başta olmak üzere metoklopramid ve sülpirid gibi benzamidler, fenotiazinler ve öbür nöroleptik casuslar özellikle üzerinde durulması gereken ilaçlardır. “Rauwolfia” alkaloidleri veya alfa-metil-dopa, antidepresanlar, trankilizanlar ve oral ovulasyon supresörleri de hiperprolaktinemiye neden olabilir. Bu sebeple hastaya sorulacak ilk sual böyle bir ilaç kullanıp kullanmadığı olmalıdır.Gerginlik ve stres de fazla prolaktin salınımına yol açabilir, ancak bunun hangi mekanizmalar aracılığıyla oluştuğu henüz bütün anlamıyla aydınlatılmış değildir.

Latent Hiperprolaktinemi

Prolaktin balansındaki bozukluklar tam bayanlarda “manifest hiperprolaktinemi” olarak ortaya çıkmaz. Genelde geceleri olmak üzere, hormonun kısa bir zaman için fazla salgılandığı “latent hiperprolaktinemi” daha sık görülür. Bu hadiselerde, gün süresince ölçülen bedeller tercihen sabah erken saatlerde genellikle sıradan seviyelerdedir. Bu sebeple de rutin prolaktin ölçümlerine ek olarak, tanısal emelli, hipofizin depolama kapasitesini ortaya çıkaran, prolaktin sitümülasyon testleri yapılması bereketlidir. Bu test şu ilkeye katlanır: Geçici olarak artan prolaktin sekresyonu varlığında hipofizde sıradandan daha fazla ölçüde prolaktin depolanır. Metoklopramid gibi dopamin antagonistleri ise bu çoğalmış rezervin beraatine neden olur. Böylece metoklopramid verilerek yapılan sitümülasyon testi neticesinde latent hiperprolaktinemili hastaların kanlarında aşikar bir prolaktin çoğalışı izlenir.

Hiperprolaktineminin Tedavisi

Prolaktin balansındaki bozukluklar tam bayanlarda “manifest hiperprolaktinemi” olarak ortaya çıkmaz. Genelde geceleri olmak üzere, hormonun kısa bir zaman için fazla salgılandığı “latent hiperprolaktinemi” daha sık görülür. Bu hadiselerde, gün süresince ölçülen bedeller tercihen sabah erken saatlerde genellikle sıradan seviyelerdedir. Bu sebeple de rutin prolaktin ölçümlerine ek olarak, tanısal emelli, hipofizin depolama kapasitesini ortaya çıkaran, prolaktin sitümülasyon testleri yapılması bereketlidir. Bu test şu ilkeye katlanır: Geçici olarak artan prolaktin sekresyonu varlığında hipofizde sıradandan daha fazla ölçüde prolaktin depolanır. Metoklopramid gibi dopamin antagonistleri ise bu çoğalmış rezervin beraatine neden olur. Böylece metoklopramid verilerek yapılan sitümülasyon testi neticesinde latent hiperprolaktinemili hastaların kanlarında aşikar bir prolaktin çoğalışı izlenir.