Kolesterol Efsanesi -1-

Unutkanlık kimi zaman bunalım, vitamin yetersizlikleri, tiroit işlev bozukluklarına bağlı olarak görülebilir ve uygun rehabilitasyon ile bütün şifa sağlanır.  Ancak unutkanlığın bunamanın ilk bulgusu olabileceği de öğrenilmelidir. Bunama demans, orta-ileri yaşlarda başlayan,  akli hünerlerde ilerleyici kayıplara neden olan bir hastalıktır. Hastalık,  zekâsal işlevler ve günlük yaşam etkinliğinde ilerleyici bozulma ve tavır problemleri ile belirlenir. Alzheimer hastalığı, demansın en sık sebebi olmakla beraber,  bunamaya neden olabilen pek çok başka hastalık da vardır. 

Hastalık, doğası gereği ilerleyici özelliktedir. Şu anki mevcut rehabilitasyon alternatiflerimiz hastalığın ilerleme süratini duraklatma ile hudutludur. Aktüel muayenehane araştırmalar yakın gelecekte muhtelif rehabilitasyon imkânlarının muhtemel olabileceğini düşündürmektedir. Demans hastalığının seyrini başlangıç, orta ve ileri safhalar olarak gruplandırabiliriz.

Başlangıç aşamasındaki hastanın zekâsal işlevlerinde aksaklıklar mevcuttur.  Zekâsal işlevlerimiz konuşma, anlama, irtibat, soyut düşünme, idrak gibi entelektüel maharetlerimizdir. Demans hastası okuduğunu kavrayamaz, konuşurken kelime bulmakta eforluk sürükler, okuduğunu kavrayamaz/açıklayamaz. Kolay unutkanlıklar olarak başlayan bu yeti kayıpları genellikle fark edilmez ya da yaşla ilişkili normal farklılıklar olarak açıklanır. Ne yazık ki bu safhada hekime müracaat son çok azdır. Oysa erken teşhis, her hastalıkta olduğu gibi bunamada da rehabilitasyonun daha gülümseyici olmasını sağlamaktadır.

Zekâsal işlevlerdeki aksaklıklar, günlük yaşamı etkilemeye başladığında meseleler dikkat çekici hale kazanç. Misalin hasta telefonu nasıl kullanacağını bilemez, şahsi pakliliği/bakımını yapamaz, para hesabını yapamaz hale kazanç!  Günlük yaşam etkinliklerinin etkilenmeye başladığı orta safhada, hastalar temel lüzumları için dahi yakınlarına bağımlı hale kazançlar.  Bu yarıyılda hasta çorbasını çatalla içmeye çalışır veya yemek yediğini unutarak tekerrür ister.

İleri safhada ise artık tavır problemleri başlar. Bu yarıyıl, sosyal ve nezaket öğretilerine uygun olmayan tutumlar sebebiyle hasta yakınlarının en zahmetli olduğu aşamadır. Hasta tuvaletini nereye yapacağını bilemez, fiziksel veya laflı tacizler de bulunabilir, saldırganlık gösterebilir. Zaman içinde hastalar yatağa bağımlı hale kazanç.

Demans 65 yaşının üstünde olan insanların takribî %15’inde görülür. Hastalığın görülme sıklığı yaşla doğru orantılı olarak çoğalmaktadır. 80’li yaşlarda her iki yaşlıdan birinde demans görülmektedir. Dünyada yaşlı popülasyonun çoğalmasıyla, demans görülme sıklığının çoğalışının da direnerek çoğalacağı öngörülmektedir.

Demans için tehlike etmenleri: ileri yaş, düşük eğitim seviyeyi, kadın cinsiyeti, kafa travması hikayesi, orta yaşlarda başlayan şeker hastalığı ve kalp-damar hastalığı olarak sayılabilir.

Bunama, hasta kadar yakınlarını da sosyal ve ekonomik olarak etkileyen bir hastalıktır.

Demans İçin Uyarıcı 10 İşaret

Unutkanlık

Randevularımızı, telefon numaralarını unuttuğumuz olmuştur ancak demans hastasında unutkanlık daha sıktır ve özellikle yakın geçmişe ait hadiseler daha kolay unutulur, geçmiş yarıyıla göre hafıza daha iyidir.

Düzenli görevleri yapmada eforluk

Zaman zaman hepimiz zekâsal dağınıklık yaşarız ve yemeğe tuz koyup koymadığımızdan emin olmayız. Ancak demans hastası yapmayı iyi bildiği bir yemeği pişirirken içine koyması gereken ana maddeleri ilave etmeyi unutabilir.

Konuşma/irtibat problemleri

Demans hastası kelime bulmakta eforluk sürüklediği için konuşmasının akıcılığı bozulmuştur. Kendisine söylenen uzun tümceleri anlayamaz.

Yer ve zamana oryantasyonunda bozulma

Bazen ayın kaçı olduğunu unuttuğumuz olmuştur ancak bir demans hastası evinin yolunu bulmaz, konutta odaların yerini karıştırabilir.

Bozulmuş yargılama

Hasta, mevsimlere uygun giyinemez, bahar geldiğinde hale kışlık kalın giysilerini giymeyi sürdürebilir.

Soyut düşüncede problem

Bir demans hastası masayı görünce tanıyabilir ancak masanın yemek yemek için kullanılacağını düşünemez.

Eşyaların yerlerini karıştırma

Anahtar ya da güneş gözlüğünüzü nereye koyduğunuzu anımsayamadığınız zamanlar oluyordur. Bir demans hastası ise eşyaları uygunsuz yerlere koyabilir; ütüyü buzdolabına, makası fırına.

Tavır ve duygularda farklılıklar

Hepimiz zaman zaman trajik oluruz. Demans hastasının duygularında dalgalanmalar dikkat çekicidir, sebepsiz sinirlenme ya da ağlamalar sıktır

Kişilik değişiklikleri

Demans hastası kuşkucudur, yersiz hiddetlenmeleri olabilir.

İnisitayif kaybı

Demans hastası oldukça pasif hale gelmiştir, karar vermekte zorlanır, desteklenmeye lüzumu vardır.