Eklemler kemikler kadar önemli

Gençlikte toplam beden kütlesinin takribî üçte biltihabı oluşturan adale kütlesi, 75 yaşına kadar yarı yarıya eksiliyor. 50’li yaşlarda başlayan adale eforundaki eksilme 70’li yaşlarda özellikle sırt, kol, bel ve bacak adalelerinde kuvvet kaybı olarak ortaya çıkıyor.

Yaşlanmaya bağlı olarak adale gücünün ve dayanıklılığın eksilmesi “adale erimesi” sarkopeni olarak belirleniyor. Özellikle yaşlılarda adale erimesinin önlenmesi, düşme tehlikesinin önüne geçmesi ve bağımsız hayata yetisinin artırılması açısından ehemmiyet taşıyor. Yaş ilerledikçe adale erimesinin görülme sıklığının giderek çoğaldığını belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Çağatay Öktenli, 80 yaşın üzerindeki her 10 bireyden 4’şöhretin bu meseleyle karşı karşıya kaldığına dikkat çekti. Prof. Dr. Öktenli, yaşlılarda adale erimesinin en ehemmiyetli neticelerini, hareket ve bağımsız hayata hünerinde eksilme ve düşmelere bağlı yaralanma ile kırıklar neticeyi yatağa bağımlı hale gelme olarak sıraladı.

Bayanlarda daha erken ortaya çıkıyor

Adale erimesinin bayanlarda daha erken ortaya çıkmakla birlikte, adale kaybının erkeklerde daha fazla olduğuna işarek eden Prof. Dr. Çağatay Öktenli, protein alımındaki eksilmenin adale erimesinin en ehemmiyetli sebebi olduğunu söyledi. Prof. Dr. Öktenli, sualin ortaya çıkmasına neden olan değişik etmenlerle alakalı olarak şu balakaları verdi:

“İhtiyarladıkça besin, özellikle protein alımındaki eksilmenin yanısıra, fiziksel etkinlik azlığı da adale erimesini artıran en ehemmiyetli nedenler arasında geliyor. Adale gelişimi ve dayanıklılığının sürdürülebilmesi için ehemmiyetli bir etken de adalelere gelen kan akımıdır. Yaşlılarda gerek damar sertliği sebebiyle gerekse kalp yetmezliği gibi eşlik eden kronik hastalıklar sebebiyle adalelerdeki kan akımında noksanlık alana gelebilir. Adalelere gelen kan akımı kadar adaleleri uyaran asaplar da adale gücünün sürdürülebilirliği için ehemmiyetlidir. Yeterli asapsal ihtarın olmadığı adale kütlesi süratle eksilmektedir. Büyüme hormonu, testesteron vb. hormonlar adalede protein üretimini sağlayan hormonlardır ve bunlar yaşla birlikte eksilmektedir. Bu da adale erimesinde değişik ehemmiyetli bir etmendir.”

Beslenmede dikkat edilmesi gereken noktalar

Beslenme bozukluğu ile adale erimesi arasındaki ilişkinin ehemmiyetini vurgulayan Prof. Dr. Öktenli, “Yaşlılar çabuk doyarlar. Ayrıca, tat ve koku duyuları da yaşla birlikte zayıflamaktadır. Bunalım, demans, kronik hastalıklar ve kullanılan ilaçlar da iştahsızlık yaparak besin alımındaki bozulmayı daha da makûslaştırır” dedi. Bu sebeple de özellikle beslenme bozukluğuna bağlı adale erimesi olan yaşlıların proteinden zengin beslenmeleri ve beden ağırlığının kg başına en az 1 gram gün protein almaları gerektiğini belirtti. Öktenli, proteinin yanı gizeme D vitamini yetersizliğinin de adale ve kemik erimesini artırdığına işaret ederek folik asit ve B12 vitamin beceriksizliklerinin de incelenmesi gerektiğini söyledi.

Kumpaslı egzersiz yapılmalı

Prof. Dr. Öktenli’nin verdiği bilgiye göre, adale erimesi, balanslı beslenmeye ek olarak kumpaslı egzersizle önlenebiliyor. Hafif ağırlıklar kullanılarak yapılacak adale dayanıklılık egzersizleri, germe ve kuvvetlendirme hareketleri hem adale hem de asapsal uyarımı tertip ediyor. Kuvvetlendirme egzersizleri hem adale kaybını önlüyor hem de kaybedilen adale miktarını çoğaldırıyor. Böylece yaşlılarda düşme tehlikeyi ehemmiyetli oranda eksilmekle birlikte hareketlilik de çoğalıyor.