Paylaş |
|
Tweet |
Bireyde muhtelif faktörler sonrasında büyüyen çökkünlük halidir.
Bireyde muhtelif faktörler sonrasında büyüyen çökkünlük halidir. Alttaki dokuz bulgudan en az beşinin ilk iki bulgudan en az biri bulunmak üzere, en az iki hafta müddetince var olması vaziyetine “majör bunalım” denir.
Hemen her gün ve günün büyük bir kısmında kollanan çökkün bir duygu-vaziyet hali kendini mutsuz, ağlamaklı, efkârlı sezme hali.Hemen her gün takribî gün boyu süren tüm ya da çoğu aktifliğe karşı alaka ve zevk almada eksilme daha evvel sevinç alınan işler, hobiler ve alışkanlıklardan artık sevmeme, zorunlu olarak yapma hali,dünyayı verseler umurumda değil biçiminde bıkkınlık hisleri, bazı bireylerde cinsel gönülsüzlük.Perhiz uygulanılmamasına rağmen ehemmiyetli derecede kilo kaybı ya da alımı bir ay içinde beden ağırlığının %5 inden aşırısının çoğalması ya da eksilmesi ya da hemen her gün iştahta çoğalma ya da eksilmenin olması.Hemen her gün uykusuzluk ya da aşırır uyku hali.Hemen her gün normal beyinsel ve bedensel işlevsellik, hareketlilik halinde eksilme ya da tedirginlik oturmayı veya yatmayı tercih etme ya da kasvetten yerinde duramamaHemen her gün halsizlik ,bitkinlik hisleri, eskiki günler kadar dinç hissetmeme.Hemen her gün kendini kıymetsiz sezme, minik görme, kendini hoşlanmama, kabahatli ya da günahkar sezme hali.Hemen her gün düşünme ya da konsantrasyon hünerinde eksilme olması konuşulanlara, okunan şeylere, izlenilen televizyon programlarına dikkatini verememe, söylenilenlerin bir kulaktan girip öbüründen çıkması gibi ya da tereddütlük hali.Tekrarlayan vefat düşünceleri, intihar tasarıları veya eylemlerinin varlığı.
Çoğu araştırmada %8-20 oranında majör bunalım seviyesinde depresif şikayete tesadüfülmüştür. İrsiyetsel meylin olduğu majör bunalım olaylarının 30’lu yaşlarda azami seviyede olduğu kollanmıştır.
Majör bunalım ayrılmış ve boşanmış bireylerde en çok; bekar ya da konutlularda ise evvelki gruba oranla daha az kollanmıştır. Eşini yeni kaybetmiş bireylerde ise gene yüksek oranda majör bunalıma tesadüfülmüştür. Gene bir çalışmanın neticelerine göre bekar kadınlarda konutlulara göre daha az oranda bunalıma tesadüfülmüş ; erkeklerde ise evlilik, bunalım tehlikesini bekarlığa göre eksiltmiştir. Bu bireylerin ailelerinde intihar ve alkolizme yüksek oranda tesadüfülmüştür.
Yapılan bir çalışmada son beş sene içinde en az altı ay zaman ile işsiz kalan bireylerde 3 kat daha fazla majör bunalıma tesadüfülmüştür.
Majör bunalımın erkekler için hayat boyu görülme ihtimali %2-12 ; kadınlar için % 5-26 arasında bulunmuştur. Araştırmalara göre her sene majör bunalım hastalarına yüz bin bireyde 247-598 kadın; 82-201 erkek yeni olayın ilave edildiği saptanmıştır.
Öfke ve nefretin, etrafındaki bireylerin kaybına yol kalemtıraşı görüşüyle onlara yönlendirilemeyip, kendisine yönlendirilmesi bu yapıdaki bir şahsiyet hayatın ilk 1-2 senelik yarıyılında kumpaslı ve yeterli bir anne-çocuk ilişkisi yaşamamıştır. Şahsın yaşadığı bunalım reel ya da farz edilen bir kayıp ile irtibatlıdır.Şahsın kendisi, etrafı ve gelecekten temennileri, idealleri ile kendi reel vaziyeti o kadar değişik, gerçekdışı ve orantısızdır ki, bu yüksek standartlara erişememek bireyde eforsuzluk ve yalnızlık düşünceleri ile bunalıma yol açabilir.Şahsın süper benliği üst benlik o kadar güçlü ve baskındır ki devamlı şahsı kısıtlayıp, kabahatler, zevk verici, hafifletici faalliklerden ala koyup, sanki eziyet eder.Şahsın etrafındakiler ondan o kadar çok şey beklemektedir ki, şahsın bu temennileri karşılaması imkânsızdır. Bu da zayıflık ve naçarlık düşüncelerinin büyüyüp, bunalıma gidişe yol açabilir.Şahsın minikliğinden itibaren beğenip, saygı ve iftihar dinleyeceği, ondan da destek ve sıcaklık göreceği, benzemek istediği, imrendiği, idealize ettiği seviyede bir şahıs baba, anne, hoca ,akraba vs yoktur. Bu da karakterin gelişimini negatif doğrultuda tesirler ve kendine güven kaybı ve bunalıma yol açabilir.Çocuklukta anne-baba ayrılığı ya da kaybı, stresli şartlar karşısında yeterli takviyeyi bulamayıp, yanlış ya da noksan başa çıkma mekanizmaları geliştirmesine, bu da ileri yarıyılda bunalıma zemin hazırlayabilir.Sahip olunan şahsiyet yapıları da bunalım gelişiminde tesirlidir. Obsesif-kompulsif ,bağımlı, histrionik ve hudutta borderline şahsiyet bozukluğu gösterenlerde bunalıma meyil daha yüksektir.