Paylaş |
|
Tweet |
Havada çok karbon monoksit bulunduğunda kan hücreleri oksijen yerine karbon monoksiti kullanır. Bu nedenle de kandaki CO ölçüsünün çoğalmasıyla zehirlenme alana gelir.
Karbon monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı, zehirli bir gazdır. Duvarlardan dahi sızabilir. Bedene solunum yolu ile girer. Karbon monoksit bedende ufalanmaz, solunum yoluyla dışarı atılır. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla kapalı bir civarda alana gelen yanma sırasında olur bacası sürüklemeyen şofben, soba, ocak gibi ayrıca karbon monoksidin kullanıldığı veya üretildiği iş kollarında da alana gelebilir. Solunum zehri olan karbon monoksitle alana gelen zehirlenmelerde kısa vakit içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler vefatla sonlanabilir.
Kapalı civarda alana gelen yanmalar sarih ocaklar, bacası sürüklemeyen soba – şofbenler, bacasız gaz sobaları gibi.Isıtma emeliyle kullanılan her cins soba ve ocakta havagazlı, linyitli, kok kömürlü vb. yanma sırasında oluşur.Karbon monoksit, havagazı ve jeneratör gazlarının bileşiminde bulunur. Ayrıca kokhane gazlarında, yangın ve patlamalarda çıkan dumanlarda vardır.Motorların egzoz gazlarında vardır benzinli motorlarda çok, dizel motorlarında daha az.. Özellikle kapalı garaj, park binaları, araba vapurular, motor onarım ve bakım işlikleri bu bakımdan risklidir. Ayrıca:Yanlış yapılmış ve defektli her cins ısıtma sistemleri,Sarih ocaklar,Karbon monoksitli gazların imali, dağılımı, kullanımı,Tünel, maden ocağı gibi yerlerdeki yangın ve patlamalar,Kimya sanayisinde karbon monoksit kullanılan harekâtlar, başlıca risk kaynaklarıdır.
Karbon monoksitin zehirli tesiri hemoglobine Hb kanda oksijen taşıyan alyuvarların kırmızı kan hücrelerinin içeriğinde bulunan bir madde oksijene göre çok daha fazla bağlanmasından kaynaklanır. Ortaya çıkan karboksihemoglobin CO-Hb hipoksemiye neden olur. Bu birleşme geri mutasyonludur, başka bir deyişle ayrılabilir.
Karbon monoksitin hemoglobine olan bağlanma kapasitesi, oksijeninkinden vasati 300 defa daha güçlüdür. CO-Hb bileşiminin tüm beden genelindeki vaziyeti zehirlenmenin derecesini tanımlar. Bu da şu faktörlere bağlıdır:
Soluk alma havasındaki CO konsantrasyonu,Solunum dakika hacmi, tesir süresi,Hemoglobin miktarı.
Hemoglobinin % 20si CO-Hbe dönüştükten sonra bulgular giderek şiddetlenir:
Baş ağrısıBaş dönmesiBulantı, kusmaTaşikardi ve kan tazyiki yükselmesiBazen pektanjinöz yakınmalarKulak çınlamasıDalgınlıkGenel bitkinlikApatiBazen adale kramplarıCilde kiraz kırmızısı renkBilinç kaybı % 50 CO-Hb yaradılışındaVefat % 60-70 CO-Hb yaradılışında
Düşük ölçülerde uzun vakit maruziyete bağlı hasarları öncelikle merkezi asap sistemi ve kalpte ortaya çıkar. Dar anlamda kronik karbon monoksit zehirlenmesi tartışmalıdır. Ne var ki, tekrarlanan, az ölçüde, ancak uzun süreli maruziyetlerde, psikolojik ve asapsal bozukluklar ortaya çıkmaktadır. Akut zehirlenmelerinin vazgeçtiği sekeller de bunlara katılabilir.
Uyku, hafıza bozuklukları, parkinsonizmGörme ve konuşma bozukluklarıKalpte aritmiler, miyokart hasarları
Kanda karboksihemoglobin banalde kandaki Hb’nin % 1’i COHb’dir, sigara içenlerde % 10’a kadar tespit etilebilir, tolere edilebilen üst hudut: % 20, eksitus: % 60-70
Solunum dışarı verilen havasında karbon monoksit.
Kazada yerinden uzaklaştırma, pak havaya çıkarılmalıdır Yapay solunumGerekirse entübasyonOksijen verilirSolunum ve dolaşıma dayanakçı ilaçlar verilirHasta sıcak tutulmalıdırSuni solunum ve gerekirse kalp masajı uzun vakit yapılmalıdır.
Yöntemi: CORölatif Molekül ağırlığı: 28,1Kaynama noktası : -191,5CErgime noktası; : -205°CYoğunluk 0°C : 1,25 g/It. Buğu yoğunluğu hava = 1 : 0,97MAK kıymeti: 50 ppm sm3/m3= : 55 mg/m3