Gençlere Öfkelerini Kontrol Etme Eğitimi

‘’Ellerimi deviremeden duramam, elbiselerimi pak olduğuna inana kadar deviriyorum, bulaşık cihazı benden iyi arınamaz, kapı kollarını değemem, başkasının evinde tuvalete giremem’’ gibi saplantılarınız mı var? Dikkat, fazla paklik düşkünlüğü hastalık belirtisi… Ulus arasında paklik hastalığı olarak bilinen Obsesif Kompulsif karakter bozukluğu hem bireyi hem de çevresindekileri hasta ediyor. Dr. Mehmet Yavuz, her 100 şahıstan ikisinde görülen paklik hastalığı hakkında balakalar verdi.

Paklik Hastalığı Nedir?

“Paklik hastalığı olarak adlandırılan bu hastalık reelinde Obsesif Kompulsif bozukluklardan bir tanesidir. Saplantılı biçimde paklik tutkunluğu, her şeyin lekeli olduğu hissine inanma ve her şeyi aralıksız devireme silme gibi eylemlerin aralıksız yinelenmesi paklik hastalığı olarak adlandırılır. Bunun altında uyuyan sebep anksiyete bozukluğu, kuşkuculuk ve emin olamama hissi, takıntılı düşüncelerdir. Öteki tüm saplantılarda olduğu gibi aynı süreci izler. Şahıs bu bozuklukların anlam dışı olduğunu bildiği halde kendi davranışlarını yasaklayamaz. İstem dışı tavırlarını aralıksız yineleyerek yasaklamaya çalışır. Takıntılı düşünceden kurtulmaya ve unutmaya çaba gösterir. Fakat başarılı olamaz. Misalin elini yıkadığı halde emin olamadığı için tekerrür yıkayabilir. Bu hastalık rehabilitasyon edilebilir bir hastalıktır. Fakat rehabilitasyon edilmediğinde ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir.”

Paklik Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

* Şahıs aralıksız ellerini devirir,

* Evi pakler,

* Eve gelen bir konuğun ardından kullandığı her şeyi temizleyebilir.

* Zamanın çoğunu paklik yaparak tüketir.

* Lekeli olduğunu düşündüğü her nesneyi devirir ve arınmadan kullanamaz.

Paklik Hastalığına Tesir Eden Etmenler Nelerdir?

“Reelinde saplantılara sebep olabilecek pek çok neden öne sürülmekteyse de kesin olarak sebebi bilinmemektedir. Biyolojik, psikolojik, çevresel etmenler neden olabilir. Ailesi çok kumpaslı ve titiz ya da fazla kaideci olan bir çocukta bu cins takıntılı düşünceler ve buna bağlı olarak takıntılı tavır biçimleri gelişebilir. Misalin annesi çok titiz olan bir çocuk ileride paklik hastalığına yakalanabilir. Aynı zamanda yakın bir yarıyılda yaşadığı acı bir vaka da saplantılara sebep verebilir. Misalin ölüm, iflas, boşanma gibi yaşanan güç süreçlerden sonra Obsesif Kompulsif düşünceler ve eylemler görülebilir.”

Saplantılı Karakter Vaziyetleri Hayatı Nasıl Tesirler?

“Öncelikle bireyin sosyal ve iş yaşantısı bozulur. Fazla paklik isteğinden dolayı çevresindeki dostları evine gelmek istemeyebilir. Kendisini bu vaziyet karşısında mutsuz sezer. Aynı zamanda bu stil hastalıklarda şahıs en çok kendisine hasar verir. Zamanın çoğunu pakliğe ayırdığı için zaman kaybı yaşar öteki yapması gereken hiçbir şeye konsantre olamaz. Gerek ev ve sosyal çevresiyle gerekse iş civarı ile ilişkileri bozulur. İş performansı ehemmiyetli derecede negatif etkilenir. Evli ise eşi ve çocuğu ile irtibat bozukluğu yaşar. Kendisini paklik yaparak aralıksız vurur, günün sonunda bitkin ve bitkin düşer. Bir yarıyıl sonra şahıs bedensel olarak da belirli rahatsızlıklara zemin hazırlamış olur. Misalin bel, adale eklem sızıları bu yarıyılda ortaya çıkabilir. Aynı biçimde zamanında rehabilitasyon olunmazsa bireyde bunalım gibi psikolojik birçok rahatsızlık da ortaya çıkabilir.”

Öteki Obsesisif Kompulsif Bozukluklar Nelerdir?

“Aralıksız hakimiyet etme “ütünün makbuzunu sürüklemiş miydim, kapıyı kilitlemiş miydim, ocağı kapatmış mıydım” gibi sualler aralıksız sorulur. Bireyde emin olamama gidişatı, simetrik olarak nesnelerin kumpaslı durmasını istemek, lüzum olur fikri ile eşya ve elbiseleri biriktirmek, günah işlemekten korkma gibi nitelendirilen birçok saplantılı tavır bozukluğu sıralanabilir.”

Obsesif-Kompulsif Karakter ile Saplantılı Karakter Arasındaki Farklar Nelerdir?

“Cemiyet arasında Obsesif olarak adlandırılan her şahıs saplantılı karakter bozukluğu yaşıyor olarak değerlendirilmez. Saplantılı şahsiyette birey yakalayıcı, titiz, garantici, denetleyici tutumlar gösterebilir fakat bu gidişattan şikâyetçi değildir. Bunu öteki bireylerden daha üstün bir özellik olarak adlandırabilir. Hatta bu şahıslar çalıştıkları iş yerlerinde sorgulayıcı özellikleri iyi olduğu için şef, müdür gibi konumlara getirilirler. Onlar tutumlarından şikâyet etmeyebilir fakat çevresindekiler bu özelliklerinden dolayı onlardan rahatsız olabilir.

Obsesif Kompulsif bozukluklarda ise bütün tersi bir vaziyet söz mevzusudur. Şahıs kendisinde oluşan fazla kuşkuculuk ve takıntılı tutumlarından rahatsız ve mutsuzdur.”

Nasıl Rehabilitasyon Edilir?

“ Bazı analistler bu hastalarda beynin ön kısmı olan frontal kortex ile içyapılardan beksil ganglionlar arasında irtibat kopukluğu olduğunu ileri devam ettir. Rehabilitasyonda emel öncelikle var olan hastalığı rehabilitasyon etmek sonra da hastalığın yinelemesini önlemektir. Bu emelle üç rehabilitasyon usulü kullanılmaktadır. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri kullanmak. Antidepresan ilaçlarBilişsel tutumcu terapi uygulamaları TMS Transkranial Manyetik Stimülasyon rehabilitasyonda kullanılabilir.

OKB’ de rehabilitasyon oldukça güç ve uzun solukludur. Genellikle ilaçlar oranla daha yüksek dozda ya da birkaç ilaç kombine biçiminde uygulanır. OKB, rehabilitasyonu güç olan bir süreçtir. Ancak yeniden de üstesinden gelinemeyecek bir hastalık değildir. Son zamanlarda ilaç rehabilitasyonu ile birlikte uygulanan, TMS rehabilitasyonunun oldukça tesirli olduğu görülmektedir. TMS, sağladığı manyetik vurular ile bir nevi resetleme yaparak, frontal korteks ile beksil ganglionlar arasında ki geçimsizliği ortadan kaldırabilir ve böylece çok tesirli ve sansasyonel neticeler verebilir.

Ayrıca, Obsesif Kompulsif bozukluklar endişe hastalığı olduğu için “Tutumcu Rehabilitasyon” olarak adlandırılan eğitimsel terapi usulleri fayda sağlayabilir. Hastanın lekeli olduğunu düşündüğü nesne ile temas etmesi sağlanır.

Obsesif Kompulsif bozukluklar inatçı hastalıklardır. Yenilemeler ve gerilemeler görülebilir. Terapi, ilaç rehabilitasyonu birlikte uygulandığında daha iyi neticeler verebilir. Ailenin tavır biçimi bu mevzuda çok ehemmiyetlidir. Aile saplantılarından dolayı bireyi yargılamamalı, bunun bir hastalık olduğunun bilincine vararak, bireyi en kısa zamanda rehabilitasyon ettirmelidir.”